Czy pracownik poszkodowany w wypadku przy pracy może żądać od pracodawcy pokrycia kosztów badania i leczenia?
Kto powinien ponieść koszt badań i leczenia – pracownik, czy pracodawca, u którego pracownik doznał urazu przy pracy? Jak powinien postąpić poszkodowany?
Odpowiedź na powyższe pytanie zależy od ustalenia, czy za wypadek przy pracy w sensie cywilnoprawnym ponosi odpowiedzialność pracodawca, czy też jej nie ponosi.
Pracownikowi, który uległ wypadkowi przy pracy przysługują świadczenia z ubezpieczenia społecznego – tak stanowi art. 2371 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm).
Jednocześnie pracownik w pewnych sytuacjach może dochodzić roszczeń uzupełniających bezpośrednio od pracodawcy. Muszą być jednak ku temu spełnione określone warunki. Jak orzekł w wyroku z dnia 5 lipca 2005 r., I PK 293/04, Pr.Pracy 2005, nr 11, s. 35 Sąd Najwyższy "dopuszczalne jest dochodzenie przez pracownika od pracodawcy roszczeń uzupełniających z tytułu wypadków przy pracy, opartych na przepisach prawa cywilnego (art. 415, art. 444 i 445 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Pracownik, występując z takim powództwem, nie może się w postępowaniu sądowym powołać jedynie na fakt wystąpienia wypadku przy pracy, który stwierdzony został protokołem powypadkowym, lecz obowiązany jest wykazać przesłanki prawne odpowiedzialności odszkodowawczej: 1) ciążącą na pracodawcy odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego, 2) poniesioną szkodę (uszczerbek na zdrowiu), 3) związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem będącym wypadkiem przy pracy a powstaniem szkody."
Szerzej na ten temat wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4 listopada 2008 r., II PK 100/08, OSNP 2010, nr 9-10, poz. 108, w którym stwierdził, że "pracodawca ponosi na zasadzie winy (art. 415 k.c. w związku z art. 300 k.p.) odpowiedzialność za szkodę doznaną przez pracownika wskutek wypadku przy pracy, gdy można uznać, że do zdarzenia doszło w wyniku niedopełnienia ciążących na pracodawcy obowiązków, np. w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy." Z reguły pracodawca będzie ponosił odpowiedzialność na zasadzie zawinienia tj. na podstawie art. 415 k.c. lub ryzyka na podstawie art. 435 k.c.
Sposób naprawienia szkody określa art. 444 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
W zależności zatem od sytuacji, jeśli to pracodawca ponosi odpowiedzialność za zdarzenie, które zostało uznane za wypadek przy pracy, pracownik może zwrócić się do niego z żądaniem pokrycia kosztów leczenia. Jeśli pracodawca odmówi, pracownikowi pozostanie droga sądowa.
