Udział własny jest ustaloną w umowie ubezpieczenia wartością, która określa zawsze dwie rzeczy – o jaki mianowicie procent obniżona zostanie składka ubezpieczeniowa, a równolegle o jaki procent obniży nam wysokość odszkodowania w sytuacji gdy dojdzie do wypadku. Należy pamiętać, że im wyższy udział własny ubezpieczającego tym niższa składka i odwrotnie. Generalną funkcją udziału własnego jest pozostawienie określonej wartości ryzyka po stronie ubezpieczającego. W przypadku ubezpieczeń komunikacyjnych OC brak jest możliwości zastosowania udziału własnego – sytuacja ta wynika bezpośrednio z przepisów prawnych regulujących obowiązkowe ubezpieczenie OC (ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych).
Zupełnie jednak inaczej przedstawia się kwestia udziału własnego przy ubezpieczeniach AC. Umowa ubezpieczenia AC jest zawsze umową ubezpieczenia dobrowolną i z tego względu możliwe jest swobodne kształtowanie przez jej strony postanowień dotyczących np. udziału własnego. Przy podejmowaniu decyzji co do wysokości udziału własnego w polisie AC powinniśmy przede wszystkim wziąć pod uwagę nasze indywidualne cechy jako kierowcy (czy mieliśmy w przeszłości kolizje lub wypadki, czy jeździmy ostrożnie, czy nasz pojazd bywa użyczany osobom trzecim). Ważne jest również zbadanie cech samego przedmiotu ubezpieczenia czyli pojazdu (czy np. samochód jest marką popularną wśród złodziei, jaka jest jego wartość w momencie ubezpieczenia itd). Niestety w praktyce często zdarza się, że ubezpieczony zawiera umowę ubezpieczenia z już określonym udziałem własnym (bezpośrednio przez ubezpieczyciela w treści Ogólnych Warunków Ubezpieczenia) -wiedzę o tym fakcie uzyskując dopiero w momencie wypłaty odszkodowania. Dlatego też niezbędnie konieczne jest czytanie treści OWU przed zawarciem umowy ubezpieczenia tak by wysokość spodziewanego odszkodowania nie była dla nas niemiłym zaskoczeniem.
Udział własny można również wykupić – za wzrost składki ubezpieczeniowej uzyskujemy pewność, że w momencie wypłaty odszkodowania wypłacane odszkodowanie nie będzie pomniejszane o żadne wcześniej ustalone kwoty.
